1. Podstawa prawna i cele sprawozdawczości

Obowiązki związane z opłatami za usługi wodne wynikają z ustawy Prawo wodne (ustawa z 20 lipca 2017 r., tekst jednolity na 2025 r.). Celem jest monitorowanie i finansowanie zarządzania zasobami wodnymi w Polsce: zapewnienie środków na utrzymanie infrastruktury wodnej, ochronę przed powodziami i suszą, zachowanie retencji czy jakość wód. Raportowanie pozwala Wodom Polskim oraz organom samorządowym ustalić wysokość opłat oraz kontrolować zgodność korzystania z zasobów wodnych. 

3. Rodzaje opłat za usługi wodne

• Opłata stała: ustalana raz w roku przez Wody Polskie w formie informacji rocznej, oparta o przyznane limity poboru wody lub innych uprawnień wodnoprawnych. Wnoszona w równych ratach kwartalnych, do końca miesiąca po danym kwartale. 
• Opłata zmienna: naliczana po zakończeniu każdego kwartału, na podstawie rzeczywistego wykorzystania (np. rzeczywista ilość pobranej wody czy wprowadzonych ścieków). Informacja o wysokości opłaty przekazywana przez właściwy Zarząd Zlewni PGW Wody Polskie; płatność w terminie 14 dni od doręczenia informacji. 
• Opłata za zmniejszenie naturalnej retencji (podatek od deszczu): dotyczy działań, które wyłączają z retencji gruntowej znaczną powierzchnię nieruchomości. Terminy składania deklaracji i wpłat na rzecz gminy lub Wód Polskich są określone w Prawie wodnym i lokalnych uchwałach. 

5. Oświadczenia kwartalne – opłata zmienna

Każdego kwartału podmiot składa oświadczenie do właściwego Zarządu Zlewni Wód Polskich w terminie 30 dni od zakończenia kwartału (np. za I kwartał do 30 kwietnia) zawierające dane potrzebne do ustalenia opłaty zmiennej (np. rzeczywisty pobór wód, wprowadzenie ścieków). W oświadczeniu stosuje się wzory udostępniane przez Wody Polskie. Po otrzymaniu informacji o wysokości opłaty, płaci ją w ciągu 14 dni.

7. Terminy składania i formy przekazywania dokumentów

• Oświadczenia kwartalne: w terminie 30 dni od upływu kwartału, do Zarządu Zlewni Wód Polskich.
• Informacja roczna (opłata stała): przesyłana przez Wody Polskie do podmiotu do 1 marca; podmiot wnosi raty kwartalne. Jeśli podmiot sam musi przygotować informację, przekazuje ją do 1 marca.
• Formularze: elektroniczne wzory udostępniane na stronach Wód Polskich; składane elektronicznie (podpis kwalifikowany, zaufany) lub papierowo w siedzibie Zarządu Zlewni.
• Potwierdzenie: należy zachować dowody złożenia oświadczeń/informacji oraz potwierdzenia wpłat.

9. Konsekwencje nieterminowego złożenia i wpłaty

• Wezwanie i decyzja: brak oświadczenia lub informacji może skutkować wydaniem decyzji określającej opłatę i termin zapłaty.
• Kary i odsetki: nieterminowa wpłata powoduje naliczenie odsetek; w skrajnych przypadkach możliwe sankcje administracyjne.
• Ryzyko kontroli: uruchomienie postępowania wyjaśniającego przez Wody Polskie lub inspekcje (np. WIOŚ).
• Utrata praw: jeśli korzystanie niezgodne z decyzją wodnoprawną, mogą być nakładane dodatkowe opłaty lub nakazy dostosowania.
  Terminowe i poprawne złożenie dokumentów oraz opłacenie rat minimalizuje ryzyko negatywnych konsekwencji.

11. Krótki opis usługi 

Zakres wsparcia:

• Analiza obowiązku opłat za usługi wodne dla klienta: identyfikacja zakresu poboru wód, wprowadzania ścieków, retencji.
• Pomoc w organizacji ewidencji: instrukcje rejestrowania danych, integracja z systemami pomiarowymi.
• Przygotowanie i weryfikacja oświadczeń kwartalnych: zebranie danych, wypełnienie wzorów, złożenie w terminie do Zarządu Zlewni.
• Obsługa informacji rocznej o opłacie stałej: analiza decyzji wodnoprawnej, weryfikacja obliczeń, złożenie informacji lub weryfikacja informacji otrzymanej od Wód Polskich.
• Doradztwo przy obliczeniach opłat: weryfikacja metodologii, konsultacje z ekspertami hydrologicznymi lub geodezyjnymi w razie potrzeby.
• Reprezentacja w kontaktach z Wodami Polskimi i organami: wyjaśnienia, korekty decyzji, odwołania.
• Monitorowanie zmian w Prawie wodnym i powiązanych rozporządzeniach: informowanie klienta o nowych obowiązkach czy stawkach.
• Budżetowanie i planowanie finansowe: prognozy opłat kwartalnych i rocznych.

Serdecznie zapraszamy do kontaktu
w celu omówienia szczegółów współpracy i przygotowania indywidualnej oferty.

Sprawozdzanie do Wód Polskich

Opłaty za usługi wodne stanowią kluczowy element systemu gospodarowania wodami w Polsce. Są one nakładane na podmioty, które korzystają z takich usług, jak pobór wód podziemnych i powierzchniowych oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi. Ustawa Prawo wodne oraz inne przepisy prawne regulują wysokość i sposób ponoszenia tych opłat, zapewniając zrównoważone korzystanie z wód, które nie szkodzi środowisku wodnemu.

Opłaty za usługi wodne dzielą się na opłaty stałe i opłaty zmienne. Opłata stała jest ustalana niezależnie od ilości wykorzystywanych wód, podczas gdy opłata zmienna zależy bezpośrednio od ilości pobranych wód lub wprowadzonych ścieków.

Takie zróżnicowanie pozwala na bardziej sprawiedliwe i efektywne zarządzanie zasobami wodnymi.

Wody Polskie, jako Państwowe Gospodarstwo Wodne, pełnią kluczową rolę w procesie ustalania i egzekwowania tych opłat. Organizacja ta zapewnia, że wszystkie podmioty korzystające z usług wodnych przestrzegają przepisów oraz składają wymagane sprawozdania. Jest to niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania systemu gospodarowania wodami.

Jak przygotować i złożyć sprawozdanie do Wód Polskich?

Rodzaj wymaganych danych

Przygotowując sprawozdanie do Wód Polskich, należy zebrać i przedstawić szereg szczegółowych danych. Wśród nich znajdują się informacje o ilościach pobranych wód podziemnych i powierzchniowych, a także o ilościach wprowadzanych ścieków do wód lub do ziemi.

Konieczne jest również podanie danych dotyczących rodzaju i charakteru wykonywanych czynności, robót lub urządzeń wodnych. Dodatkowo, sprawozdanie powinno zawierać informacje o systemach kanalizacji, w tym o zamkniętych i otwartych systemach kanalizacji deszczowej, oraz o innych urządzeniach związanych z gospodarką wodną, takich jak obiegi chłodzące elektrowni i elektrociepłowni.

Procedura składania dokumentów

Procedura składania sprawozdania do Wód Polskich wymaga starannego przygotowania wszystkich niezbędnych dokumentów. Sprawozdanie należy złożyć w odpowiedniej jednostce, zwykle w nadzorze wodnym, który jest najbliżej miejsca korzystania z usług wodnych lub planowanych urządzeń wodnych.

Do sprawozdania należy dołączyć wszystkie wymagane załączniki, takie jak szkice i rysunki urządzeń wodnych, zgody właścicieli urządzeń wodnych, oraz dowody uiszczenia opłat za przyjęcie sprawozdania. W przypadku reprezentowania przez pełnomocnika, konieczne jest dołączenie pełnomocnictwa wraz z dowodem zapłaty opłaty skarbowej.

Terminy dla zainteresowanych stron

Terminy składania sprawozdania są ściśle określone. Zaleca się złożyć sprawozdanie przed planowanym terminem rozpoczęcia wykonywania czynności, robót lub urządzeń wodnych.

Dla uniknięcia opóźnień i ewentualnych konsekwencji prawnych, należy dokładnie zapoznać się z wymaganiami terminowymi i procedurami składania dokumentów. Wody Polskie udostępniają wzory dokumentów i szczegółowe instrukcje, które ułatwiają proces przygotowania i składania sprawozdania.

Zmiany prawne wpływające na opłaty za usługi wodne

Prawo wodne a opłaty

Nowa nowelizacja ustawy Prawo wodne, podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w lutym 2025 roku, wprowadza istotne zmiany w systemie gospodarowania wodami. Jednym z kluczowych aspektów tej nowelizacji jest zwiększenie limitów budżetowych dla służb państwowych na lata 2025-2028, co ma zapewnić ciągłość realizacji kluczowych zadań związanych z monitoringiem wód podziemnych, bezpieczeństwem budowli piętrzących i zarządzaniem zasobami wodnymi.

Nowelizacja umożliwia również przyznawanie dotacji podmiotowych dla instytucji takich jak Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB), co zwiększa ich stabilność finansową i pozwala na lepsze wykonywanie zadań związanych z gospodarką wodną.

Znaczenie zmian dla przedsiębiorców i osób prywatnych

Zmiany w Prawie wodnym mają znaczące konsekwencje dla przedsiębiorców i osób prywatnych korzystających z usług wodnych. Zwiększone limity budżetowe i stabilniejsze finansowanie służb państwowych mogą przyczynić się do lepszej efektywności w zarządzaniu zasobami wodnymi, co może wpłynąć na stabilność i przewidywalność opłat za usługi wodne. Dla przedsiębiorców, zwłaszcza tych z sektorów intensywnie wykorzystujących wodę, takich jak chłodzące elektrownie i elektrocieplownie, lub tych zajmujących się chowem i hodowlą ryb, nowe przepisy mogą oznaczać bardziej przewidywalne koszty i lepsze warunki operacyjne.

Dla osób prywatnych, zmiany te mogą przynieść korzyści w postaci lepszego zarządzania wodami opadowymi i roztopowymi, co może redukować ryzyko powodzi i suszy, oraz poprawiać ogólną jakość środowiska wodnego. Dodatkowo, poprawiona efektywność finansowania służb państwowych może przyczynić się do bardziej skutecznego monitorowania i ochrony zasobów wodnych, co jest korzystne dla całego społeczeństwa.

Rola Wód Polskich w procesie kontrolnym i egzekucyjnym

Monitoring wpłat i nadzór nad sprawozdaniami

Wody Polskie odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu i nadzorze nad sprawozdaniami oraz wpłatami związanymi z gospodarowaniem wodami. Organizacja ta przeprowadza systematyczne kontrole, aby zapewnić, że wszystkie podmioty korzystające z usług wodnych przestrzegają przepisów ustawy Prawo wodne.

W 2024 roku, Wody Polskie przeprowadziły łącznie 708 kontroli gospodarowania wodami, w tym 169 kontroli planowych i 539 kontroli doraźnych, co pozwoliło na weryfikację przestrzegania przepisów przez podmioty korzystające z wód.

W ramach tych kontroli, Wody Polskie sprawdzają poprawność i kompletność złożonych sprawozdań, w tym danych dotyczących ilości pobranych wód i wprowadzonych ścieków, a także prawidłowość uiszczenia opłat za usługi wodne. Dodatkowo, monitorowane są systemy kanalizacji, w tym zamknięte i otwarte systemy kanalizacji deszczowej, oraz inne urządzenia wodne, aby zapewnić, że funkcjonują one zgodnie z przepisami i nie zagrażają środowisku wodnemu.

Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów

W przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania przepisów, Wody Polskie mają prawo do nakładania sankcji na podmioty korzystające z usług wodnych. Sankcje te mogą obejmować kary finansowe, nakazy dostosowania działalności do przepisów, a w przypadkach szczególnie poważnych – nawet cofnięcie pozwolenia na korzystanie z wód. Celem tych sankcji jest zapewnienie, że wszystkie podmioty działają w sposób zgodny z prawem i nie szkodzą środowisku wodnemu.

Wody Polskie współpracują również z innymi organami państwowymi, takimi jak Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej i Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, aby skutecznie egzekwować przestrzeganie przepisów i zapewnić ochronę zasobów wodnych. Ta współpraca umożliwia kompleksowe i skuteczne zarządzanie gospodarką wodną w granicach administracyjnych miast i na obszarach wiejskich.

Sprawozdawczość – Opłaty za usługi wodne

W artykule tym omówiliśmy kluczowe aspekty związane z opłatami za usługi wodne, procedurą składania sprawozdań do Wód Polskich, oraz zmianami prawnymi wpływającymi na ten system. Pamiętaj, że precyzyjne przygotowanie sprawozdań i terminowe uiszczenie opłat są niezbędne dla uniknięcia sankcji i zapewnienia zgodności z przepisami ustawy Prawo wodne.

Wody Polskie odgrywają centralną rolę w monitorowaniu i egzekwowaniu tych przepisów, zapewniając ochronę i zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi.

Zachęcamy do aktywnego udziału w konsultacjach społecznych i do korzystania z dostępnych zasobów informacyjnych, aby być na bieżąco z najnowszymi zmianami i wytycznymi. Dzięki współpracy i świadomej gospodarce wodnej, możemy wspólnie dbać o nasze środowisko wodne i zapewnić jego ochronę na przyszłość.