1. Cel i podstawa prawna sprawozdawczości SUP

Dyrektywa Unii Europejskiej SUP (Single-Use Plastics) oraz ustawa implementująca jej wymagania w Polsce nakładają na przedsiębiorców obowiązki dotyczące ograniczenia negatywnego wpływu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Kluczowym elementem jest roczna sprawozdawczość liczby i rodzajów wprowadzonych lub udostępnionych takich produktów, prowadzona za pośrednictwem systemu BDO. Sprawozdanie służy monitorowaniu skali obrotu produktami SUP, ocenie skuteczności działań ograniczających ich użycie oraz wspieraniu gospodarki o obiegu zamkniętym. 

3. Rejestracja i ewidencja produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych

• Rejestracja w BDO: w Dziale II (Tabela 8) przedsiębiorca wprowadza lub aktualizuje dane o produktach SUP.
• Ewidencja ilościowa: od 24 maja 2023 r. prowadzi rejestrację liczby nabytych (zakupionych do dalszej dystrybucji/użytkowania) i wydanych użytkownikom końcowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, w formie papierowej lub elektronicznej. Dane trzeba przechowywać przez co najmniej 5 lat od końca roku, którego dotyczą. 
• Rodzaje produktów: zgodnie z katalogiem SUP (rozporządzenie implementujące) – m.in. sztućce, talerze, słomki, mieszadełka, patyczki higieniczne, pojemniki i kubki na żywność/napoje, styki do balonów, worki na odpady lekkie itp.
• Alternatywy: ewidencjonować również dostępność rozwiązań wielokrotnego użytku lub alternatywnych materiałów, jeśli wymagane przepisami (np. zapewnienie konsumentom opcji wielorazowej).

5. Terminy składania i konsekwencje niedopełnienia

• Termin: do 15 marca za rok poprzedni (np. sprawozdanie za 2024 – do 17 marca 2025, gdy 15 marca wypada w weekend). 
• Forma: elektroniczne złożenie przez BDO do właściwego marszałka województwa.
• Konsekwencje: brak raportu lub błędne dane może skutkować wezwaniem do korekty, a w ostateczności karą grzywny przez właściwy organ (np. WIOŚ). Przy intensywnych kontrolach SUP organy mogą sprawdzać ewidencję i raporty.

7. Obowiązki dodatkowe wynikające z Dyrektywy SUP

• Oznakowanie: produkty SUP podlegają wymogom oznakowania informującego o szkodliwości i konieczności ograniczenia użycia (zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym).
• Informowanie: umieszczanie czytelnej informacji o obowiązku pobierania opłat SUP
• Dostępność alternatyw: od 1 lipca 2024 przedsiębiorcy muszą zapewnić klientom opcje opakowań wielokrotnego użytku lub materiałów alternatywnych, co warto wskazać w sprawozdaniu jako działania redukcyjne.
• Monitorowanie zaopatrzenia: analizy wykorzystania SUP i stopniowe zmniejszanie zużycia przez wprowadzanie rozwiązań zastępczych.
• Współpraca z łańcuchem dostaw: informowanie dostawców o wymogach SUP, by produkty kupowane spełniały standardy.

9. Krótki opis usługi 

Zakres wsparcia:

• Audyt zgodności oferty z obowiązkami SUP (identyfikacja produktów jednorazowego użytku z tworzyw).
• Pomoc w rejestracji i konfiguracji ewidencji SUP w systemie BDO lub narzędziach wewnętrznych klienta.
• Opracowanie procedur rejestrowania zakupów i wydania produktów SUP w każdej jednostce organizacyjnej.
• Przygotowanie rocznego sprawozdania SUP: zebranie i weryfikacja danych, wypełnienie formularzy w BDO, obliczenie opłaty produktowej.
• Doradztwo w implementacji alternatywnych rozwiązań i programów redukcji zużycia SUP (opakowania wielokrotnego użytku, materiały biodegradowalne).
• Wsparcie w oznakowaniu produktów, dostosowaniu etykiet i komunikacji do klientów.
• Planowanie i realizacja kampanii edukacyjnych: materiały, harmonogram, budżetowanie i raportowanie.
• Monitoring zmian legislacyjnych SUP i bieżące doradztwo prawne.
• Obsługa relacji z organami (marszałek, WIOŚ) w przypadku kontroli czy korekt sprawozdań.

Serdecznie zapraszamy do kontaktu
w celu omówienia szczegółów współpracy i przygotowania indywidualnej oferty.

Sprawozdania – SUP

Sprawozdawczość w zakresie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (SUP) jest kluczowym elementem w zarządzaniu i redukcji odpadów sztucznych w środowisku. W ramach nowych regulacji, wprowadzonych ustawą z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, przedsiębiorcy są zobowiązani do składania szczegółowych sprawozdań dotyczących produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Te sprawozdania są niezbędne dla monitorowania i ograniczania ilości odpadów sztucznych, które trafiają do środowiska, w tym szczególnie do środowiska morskiego. Systematyczne raportowanie pozwala na lepsze zarządzanie odpadami, promuje recykling i odzysk, oraz wspiera publiczne kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społecznej w kwestii gospodarowania odpadami. W poniższych sekcjach tego artykułu, będziemy szczegółowo omawiać, jakie informacje zawiera sprawozdanie SUP, jakie obowiązki ciążą na przedsiębiorcach w tym zakresie, oraz jakie korzyści płyną z systematycznego raportowania.

Jakie informacje zawiera sprawozdanie?

Podstawowe dane o produktach

Sprawozdanie o produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (SUP) musi zawierać szereg podstawowych danych dotyczących tych produktów. Przede wszystkim, należy wykazać ilość i masę produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które zostały wprowadzone do obrotu. Konkretnie, sprawozdanie powinno obejmować informacje o liczbie i masie kubków, pojemników i innych produktów jednorazowego użytku, które zawierają tworzywa sztuczne.

W tym kontekście, kluczowe jest wykazanie ilości faktycznie sprzedanych dań i napojów w opakowaniach podlegających opłacie SUP, a nie tylko ilości zakupionych opakowań. Dodatkowo, sprawozdanie powinno zawierać dane o łącznej kwocie pobranej opłaty SUP za te produkty.

Dane dotyczące recyklingu i utylizacji

Oprócz danych o samych produktach, sprawozdanie musi również zawierać informacje dotyczące gospodarowania odpadami powstałymi z tych produktów. Należy do tego zaliczyć dane o masie opakowań, w tym opakowań środków niebezpiecznych, które zostały wprowadzone do obrotu, oraz o masie tych odpadów, które zostały poddane odzyskowi i recyklingowi. Te informacje są niezbędne do oceny skuteczności systemów odzysku i recyklingu, a także do identyfikacji obszarów, w których można wprowadzić poprawy w celu zwiększenia efektywności gospodarowania odpadami.

Działania zapobiegawcze i edukacyjne

Sprawozdanie powinno również uwzględniać informacje o działaniach zapobiegawczych i edukacyjnych, które zostały podjęte przez przedsiębiorców w celu redukcji ilości odpadów sztucznych. W tym zakresie mogą być wymienione publiczne kampanie edukacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości społecznej w kwestii gospodarowania odpadami i minimalizowania użycia produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Te działania są istotne, ponieważ pomagają w zmianie zachowań konsumenckich i promują bardziej zrównoważone praktyki w gospodarowaniu odpadami, co jest zgodne z celami polityki środowiskowej i gospodarki o obiegu zamkniętym.

Jakie obowiązki ciążą na przedsiębiorcach?

Obowiązkowe składanie sprawozdań

Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (SUP), mają szereg obowiązków wynikających z implementacji dyrektywy SUP w polskim prawie. Jednym z kluczowych obowiązków jest prowadzenie ewidencji i składanie rocznych sprawozdań dotyczących tych produktów. Sprawozdanie musi być złożone do 15 marca każdego roku za rok ubiegły i powinno zawierać szczegółowe informacje o ilości i masie produktów SUP wprowadzonych do obrotu, a także o opłacie SUP pobranej od konsumentów.

Przedsiębiorcy są również zobowiązani do aktualizacji swojego wpisu w systemie BDO (Baza Danych o Produktach i Opakowaniach), jeśli jest to wymagane. Prowadzenie ewidencji sprzedanych opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych jest obowiązkowe i może mieć formę papierową lub elektroniczną.

Ewidencja ta musi być przechowywana przez 5 lat.

Sankcje za niezłożenie raportu

Niezłożenie wymaganych sprawozdań lub nieprowadzenie ewidencji może skutkować sankcjami administracyjnymi. Od 1 lipca 2024 r., zgodnie z nowymi przepisami, przedsiębiorcy, którzy nie zapewnią dostępności opakowań alternatywnych lub wprowadzą do obrotu napoje w jednorazowych butelkach z tworzyw sztucznych bez przymocowanych zakrętek i wieczek, będą podlegać administracyjnym karom pieniężnym.

Te sankcje są środkiem przymusu, aby przedsiębiorcy dostosowali się do nowych regulacji i wypełniali swoje obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami i składania sprawozdań. Dzięki tym mechanizmom, państwo może skuteczniej monitorować i kontrolować wprowadzanie produktów SUP do obrotu oraz ich gospodarowanie.

Jakie korzyści płyną z systematycznego raportowania?

Zwiększenie świadomości ekologicznej

Systematyczne raportowanie w zakresie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (SUP) przyczynia się znacząco do zwiększenia świadomości ekologicznej wśród konsumentów i przedsiębiorców. Przez obowiązek prowadzenia kampanii edukacyjnych, które informują o wpływie niektórych produktów jednorazowego użytku na środowisko morskie i lądowe, przedsiębiorcy przyczyniają się do zmiany zachowań konsumenckich.

Edukacja ta obejmuje produkty takie jak podpaski, tampony, patyczki higieniczne, chusteczki nawilżane oraz filtry do papierosów, co pomaga w zrozumieniu przez społeczeństwo znaczenia zrównoważonego gospodarowania odpadami. Ten wzrost świadomości ekologicznej skłania konsumentów do wyboru bardziej ekologicznych alternatyw, co w dalszej perspektywie przyczynia się do redukcji ilości odpadów sztucznych w środowisku.

Optymalizacja procesów recyklingu

Systematyczne raportowanie pozwala również na optymalizację procesów recyklingu i odzysku. Dzięki dokładnym danym o ilościach i masie produktów SUP wprowadzonych do obrotu, a także o masie odpadów poddanych recyklingowi i utylizacji, możliwe jest identyfikowanie obszarów, w których można wprowadzić poprawy w systemach odzysku. To umożliwia przedsiębiorcom i organom regulacyjnym skuteczniejsze zarządzanie odpadami, co przekłada się na lepsze wyniki w zakresie recyklingu i odzysku.

Ponadto, precyzyjne sprawozdania pomagają w monitorowaniu skuteczności systemów rozszerzonej odpowiedzialności producentów (EPR), co jest kluczowe dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym.

Sprawozdawczość – SUP

Wdrożenie dyrektywy SUP w Polsce wprowadza znaczące zmiany w zarządzaniu produktami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Przedsiębiorcy muszą pamiętać o obowiązkowym składaniu sprawozdań do 15 marca każdego roku, prowadzeniu odrębnej ewidencji dla każdej jednostki handlu detalicznego, hurtowego lub gastronomicznego, oraz o zapewnieniu publicznych kampanii edukacyjnych.

Kluczowe jest zrozumienie, że celem dyrektywy SUP jest ochrona środowiska poprzez ograniczenie negatywnego wpływu plastiku, promowanie innowacji w alternatywnych materiałach i zwiększenie świadomości konsumentów i producentów. Dlatego też, zachęcamy wszystkich przedsiębiorców do aktywnego wdrożenia tych przepisów i do współpracy w kierunku bardziej zrównoważonej gospodarki odpadami. Pamiętaj, że systematyczne raportowanie i edukacja są kluczowe w walce z zanieczyszczeniem plastikiem i w promowaniu zrównoważonego rozwoju.